Khám sức khỏe trước hôn nhân là tiền đề nâng cao chất lượng dân số

 Sức khỏe tổng thể nói chung vàsức khỏe sinh sản (SKSS) nói riêng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với cơ thể mỗi con người. Nếu sức khỏe tổng thể luôn được chăm sóc đảm bảo, ăn uống, ngủ nghỉ, tập luyện đều đặn, khoa học sẽ giúp thể trạng con người luôn khỏe mạnh, phát triển tốt nhưng SKSS lại đóng vai trò cầu nối để giúp cho hạnh phúc lứa đôi, gia đình êm ấm và tạo dựng nền tản tốt cho một thế hệ tương lai, giống nòi.

Các chuyên gia y tế đều khẳng định việc khám SKSS tiền hôn nhân là một trong những hình thức sàng lọc đầu tiên và vô cùng quan trọng trong việc nâng cao chất lượng dân số. Từ việc khám sàng lọc SKSS tiền hôn nhân mang lại lợi ích trong việc giúp phòng ngừa, phát hiện và điều trị sớm nhiều căn bệnh nguy hiểm cũng như tránh được các hệ lụy không đáng có trong cuộc sống vợ chồng và tương lai thế hệ mai sau. 

Việc tư vấn, khám sức khỏe tiền hôn nhân được coi là giải pháp cần thiết giúp trẻ vị thành niên, thanh niên, nhất là những người sắp kết hôn chuẩn bị kiến thức, tâm lý cũng như sức khỏe để xây dựng gia đình hạnh phúc, sinh đẻ và nuôi dạy con tốt.

Trong một lần trao đổi với báo chí về vấn đề khám sức khỏe tiền hôn nhân vào cuối năm 2023, bà Đỗ Thị Quỳnh Hương, Phó Vụ trưởng Vụ Cơ cấu và chất lượng dân số thuộc Tổng cục Dân số-Kế hoạch hóa gia đình cho biết: “Mô hình tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn đang được triển khai với nhiều hoạt động hướng tới hai mục tiêu đáp ứng cơ bản nhu cầu cần được thông tin, tư vấn về chăm sóc sức khỏe sinh sản/kế hoạch hóa gia đình cho vị thành niên, thanh niên và khám sức khỏe, phát hiện, tư vấn cho nam, nữ chuẩn bị kết hôn về phòng tránh, điều trị các nguy cơ sinh con bị khuyết tật, dị tật. Mô hình đã được triển khai tại hơn 1.400 xã của 63 tỉnh/thành phố trong cả nước; cung cấp kiến thức, tư vấn, điều trị cho hàng triệu vị thành niên, thanh niên để tránh nguy cơ sinh con bị khuyết tật, dị tật, góp phần nâng cao chất lượng dân số. Kết quả triển khai mô hình sau một thời gian cho thấy nhận thức của nam/nữ thanh niên trước khi kết hôn đạt được những tín hiệu khả quan.”

Cùng với đó, phát huy vai trò truyền thông, vận động của cán bộ dân số và cán bộ trạm y tế trong việc vận động các đối tượng đích; tăng cường công tác truyền thông giáo dục các nội dung liên quan đến mô hình tới các nhóm học sinh tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông (dưới 18 tuổi) và nam giới.

Việt Nam đã đạt được một số thành quả trong nâng cao chất lượng dân số,nhưng chúng ta vẫn phải đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Trong số những trẻ em tàn tật thì các nguyên nhân về dị tật bẩm sinh vẫn chiếm tỷ lệ cao.

Để khắc phục, nâng cao hiệu quả mô hình cần tăng cường công tác truyền thông giáo dục về dịch vụ tư vấn và khám sức khỏe tiền hôn nhân: Tiếp tục truyền thông, giáo dục cho cộng đồng, đối tượng tiền hôn nhân về lợi ích sử dụng dịch vụ. Tăng cường tuyên truyền trên loa phát thanh phường/xã, treo pano, truyền thông trên mạng xã hội, quảng cáo trên tivi, xây dựng website về các nội dung truyền thông liên quan đến mô hình.

“Trong thời gian tới, cùng với việc xây dựng chính sách nâng cao chất lượng dân số, việc xây dựng chính sách tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn là hết sức cần thiết. Đặc biệt, cần tập trung tăng cường, đa dạng hóa các hình thức, loại hình truyền thông (trên loa phát thanh, mạng xã hội, website, treo pano, quảng cáo trên tivi; truyền thông kết hợp các hoạt động văn hóa văn nghệ, sân khấu hóa…) để tạo sự thu hút, hấp dẫn các đối tượng vị thành niên, thanh niên thực hiện tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn; khuyến khích, hỗ trợ nam, nữ thanh niên chuẩn bị kết hôn tham gia dịch vụ, đặc biệt là những đối tượng ở vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số.” bà Đỗ Thị Quỳnh Hương cho biết thêm.

Đa dạng hóa các hình thức tuyên truyền. Phát huy vai trò truyền thông, vận động của cán bộ dân số và cán bộ trạm y tế trong việc tuyên truyền vận động đối tượng tiền hôn nhân tham gia sử dụng dịch vụ.

Để giảm tỷ lệ trẻ sinh ra bị di tật bẩm sinh, tăng tỷ lệ nam/nữ thanh niên được tư vấn, khám sức khỏe trước khi kết hôn, nâng cao chất lượng dân số, cần có sự chung tay góp sức của cả hệ thống chính trị, sự quan tâm chỉ đạo sát sao của cấp ủy Đảng, chính quyền, sự tham gia tích cực của các ban, ngành, đoàn thể, cũng như toàn xã hội./.

ảnh: Cán bộ y tế tư vấn sức khỏe trước hôn nhân

                                                                                           Kim Liên